Hoge hypotheekrente door tekort aan kapitaal

GRONINGEN (Novum) - De hoge hypotheekrente is slechts deels te wijten aan de verminderde concurrentie op de markt. De hoge rente komt voornamelijk doordat banken moeite hebben om zelf geld aan te trekken. Dat stelt De Nederlandsche Bank (DNB) vrijdag in een rapport. Het Centraal Planbureau (CPB) concludeerde vorige maand nog dat het kapitaalstekort van banken juist niet de oorzaak was.

Volgens DNB hebben Nederlanders relatief weinig spaargeld op hun rekening staan, omdat er via de pensioenfondsen meer collectief gespaard wordt dan in andere landen. Daardoor is het voor Nederlandse banken lastig om de hypotheken die zij verstrekken met spaargeld te financieren. Zij bieden daarom relatief hoge spaarrentes om de weinige spaarders toch naar zich toe te trekken. Dat kost geld, waardoor de hypotheekrente hoog blijft.

Ook zijn Nederlandse banken door het gebrek aan spaargeld relatief sterk afhankelijk van geld dat zij van andere banken lenen. Sinds de kredietcrisis zijn banken echter minder happig om geld uit te lenen.

Vorig jaar ontstond ophef naar aanleiding van een uitzending van Zembla, waarin werd gesteld dat de hoge hypotheekrente een gevolg was van een besluit van de Europese Commissie. Omdat veel Nederlandse banken staatssteun hebben gekregen, mogen zij van de Europese mededingingswaakhond niet meer op prijs de concurrentie aangaan met banken die geen staatssteun kregen. Dat zou ertoe geleid hebben dat er nauwelijks meer concurrentie is op de hypotheekmarkt en banken de rente hoog kunnen houden.

Het CPB concludeerde vorige maand dat de hypotheekrente in Nederland ongeveer een procentpunt hoger ligt dan in andere landen. Het planbureau stelde daarbij dat de hoge financieringskosten van banken 'niet de meest waarschijnlijke' verklaring zijn voor de hoge rente. De rente op sommige spaarrekeningen in Engeland en Frankrijk zijn volgens het CPB net zo hoog als in Nederland. Ook kunnen banken tegen dezelfde prijs hun hypotheken doorverkopen aan andere partijen, als banken in andere landen.

Het CPB ziet als een van de mogelijke verklaringen van de hoge rente dat er minder concurrentie is op de hypotheekmarkt. Naast het concurrentiebeding van Brussel, zijn ook veel buitenlandse spelers van de markt verdwenen. DNB noemt de afgenomen concurrentie slechts een 'additionele verklaring' voor de hoge rente.