Strengere energienormen woningbouw stimuleren innovatie

Door Redactie Nationale Bouwgids

schedule 13 min

location_on [xx]km

Striktere energieprestatienormen voor nieuwbouwhuizen stimuleren het gebruik van innovatieve producten en zorgen voor innovatievere samenwerking in de Nederlandse bouwsector. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van dr. Henk de Vries van Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM) en RSM-alumnus Pieter Verhagen. Hun resultaten laten zien dat milieubeleid hand in hand kan gaan met innovatie.

In 1995 introduceerde de Nederlandse overheid de energieprestatiecoëfficiënt met het doel de CO2-uitstoot terug te dringen en energiebesparing te stimuleren. Naast deze energieprestatienorm ontwikkelde het Nederlands Normalisatie-instituut NEN samen met partners uit de bouwindustrie een nieuwe standaard voor het meten van energieprestaties.

Normen voor energieprestaties zijn verplicht voor alle nieuwbouwwoningen, en werden sinds hun invoering steeds verder aangescherpt. Hun verplichte karakter dwong de sector ertoe op zoek te gaan naar energie-efficiëntere installaties en betere samenwerking om aan de criteria te kunnen voldoen.

Bouwvergunningen
Om uit te zoeken hoe de bouwsector met de striktere normering omging, analyseerden de onderzoekers de energiezuinigheid van ongeveer 2.000 tussen 1996 en 2003 gebouwde woningen. Daarnaast onderzochten ze de bouwvergunningen, om te achterhalen welke technieken er werden gebruikt om aan de normen voor verwarmings- en ventilatiesystemen te voldoen. Ze vergeleken de resultaten met de invoeringsdata van de normen, en voerden gesprekken met experts, om te achterhalen tot welke vormen van innovatie de invoering van de nieuwe standaards heeft geleid.

Innovatieve ontwerpen
Het onderzoek laat zien dat de invoering van striktere energienormen bouwers ertoe aanzette de ontwerpen van hun huizen stapsgewijs steeds verder aan te passen. Ze gingen bijvoorbeeld dikker isolatiemateriaal gebruiken, of betere verwarmingsketels. Volgens de onderzoekers werden bestaande innovaties daardoor gemeengoed. Bouwfirma's gingen daarnaast meer systemische innovaties voor hun gebouwen gebruiken. Ze schakelden bijvoorbeeld over op zonne-energie en energieopslag.

Complexiteit leidt tot standaardoplossingen
Het bouwproces is volgens De Vries met de nieuwe energiestandaards ingewikkelder geworden. Bouw- en installatiefases raken steeds verder geïntegreerd. Leveranciers gingen daarom standaardoplossingen bedenken, combinaties van nieuwe technologie en productietechnieken die gegarandeerd aan de nieuwe normen voldoen. Leveranciers van verwarmings- en ventilatiesystemen bundelden bijvoorbeeld hun krachten om geïntegreerde systemen te ontwerpen en te produceren. Sommige bouwbedrijven ontwerpen en bouwen zelfs complete standaardhuizen die aan alle nieuwe energie-eisen voldoen.

Organisatorische innovaties
De ontwikkeling van onderdelen die aan de normen voldoen, kan als organisatorische en managementinnovatie worden beschouwd. In het onderzoek komen ook andere organisatorische innovaties naar voren. Denk bijvoorbeeld aan het aanstellen van systeemintegratoren om grote delen van het bouwproces te overzien, of het gebruik van nieuwe en innovatieve software die al vroeg in de ontwerpfase de energiezuinigheid berekent.

Nieuwe normen zorgen voor betere coördinatie
Sommige bouwbedrijven lieten zelfs het principe los dat elk huis zijn eigen energievoorziening moet hebben. In plaats daarvan delen buren nu één energiezuinige installatie. In combinatie met ondergrondse warmte-opslag wordt die zelfs nog efficiënter.

Ook dit is volgens de Vries weer een voorbeeld hoe de sector gemakkelijker aan de aangescherpte eisen kan voldoen door aanpassingen in het huisontwerp door te voeren, in combinatie met veranderingen in het proces van ontwerpen en bouwen. Na de introductie van de nieuwe normen worden de verschillende bouwfases op een betere, innovatieve manier gecoördineerd, concludeert hij.

Bekijk de video over dit onderzoek.

Het artikel: de Vries Henk J., Verhagen W. Pieter Impact of changes in regulatory performance standards on innovation: A case of energy performance standards for newly-built houses, Technovation, jaargang 48–49, februari-maart 2016, pagina's 56-68.

Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM) wordt consequent gerekend tot de meest toonaangevende business schools van Europa en tot de top drie voor onderzoek. RSM biedt baanbrekend onderzoek en opleidingen ter verdere bevordering van excellence in alle aspecten van management. RSM is gevestigd in de internationale havenstad Rotterdam, een bruisend knooppunt van bedrijven, logistiek en handel. RSM richt zich op het ontwikkelen van zakelijke leiders met internationale carrières die gewapend met hun innovatieve gedachtegang een duurzame toekomst kunnen inslaan dankzij een gamma bachelor, master, MBA, PhD en executive programma's van het hoogste niveau. De ondersteuningsdiensten van RSM voor executives en alumni worden ook aangeboden vanuit de kantoren in Chengdu, China en Taipei, Taiwan. www.rsm.nl

21 november '24 (10:06)

Investeerders verkopen meer woningen dan ze aankopen, meldt het Kadaster

Investeerders hebben in het derde kwartaal van dit jaar meer woningen van de hand gedaan dan zij kochten, meldt het Kadaster. Die trend is al langer gaande, omdat nieuwe regels van de overheid verhuuractiviteiten minder aantrekkelijk maken. Zo spelen de verhoogde overdrachtsbelasting, de opkoopbescherming, de regels in box 3 en de Wet betaalbare huur hierbij een rol.

21 november '24 ( 8:32)

Gebrek aan beschikbare grond belemmert bouw van sociale huurwoningen

Een tekort aan bouwgrond blijft volgens woningcorporaties het belangrijkste knelpunt bij nieuwbouwplannen. Vorig jaar lukte het corporaties om meer woningen te bouwen, maar het waren er volgens branchekoepel Aedes toch nog steeds veel te weinig.

19 november '24 (16:15)

CPB: Kwantiteit woningen belangrijker dan type

Hoeveel woningen er gebouwd worden is belangrijker voor de positie van beknelde huishoudens op de woningmarkt dan het precieze soort woningen. Dat meldt het Centraal Planbureau (CPB) in een nieuw onderzoek naar welke woningen het meest passend zijn om te bouwen voor mensen die nu in een te duur huis wonen dat niet past bij hun wensen. "Het belangrijkste voor beknelde huishoudens is dat er zoveel mogelijk woningen worden gebouwd."

19 november '24 (16:00)

Gebrek aan ouderenwoningen: Slechts 3.922 gerealiseerd, doelstelling bij lange na niet gehaald

In Nederland worden dit jaar 3922 seniorenwoningen gebouwd, een aanzienlijk lager aantal dan de regering oorspronkelijk had gepland, meldt het vakblad Cobouw op basis van eigen onderzoek. Voormalig woonminister Hugo de Jonge kondigde in 2022 aan dat er tot 2030 jaarlijks gemiddeld 36.000 nieuwe seniorenwoningen moesten komen.

04 november '24 ( 8:30)

Ombouwen van voormalige kantoren en winkels leverde minder woningen op

Het ombouwen van voormalige kantoren en winkels leverde vorig jaar bijna een tiende minder woningen op. In 2023 werden er op die manier 8800 woningen gecreëerd, 8 procent minder dan een jaar eerder. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van onderzoek in opdracht van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO).

31 oktober '24 ( 8:05)

Voor vijfde kwartaal op rij verkoopt Heijmans meer woningen

Bouwconcern Heijmans heeft voor het vijfde kwartaal op rij meer woningen aan consumenten verkocht. Dit is vooral te danken aan de ruim negenhonderd woningen die Van Wanrooij, overgenomen door Heijmans, verkocht, voornamelijk in buitenstedelijk gebied. Het aantal verkopen aan verhuurders en beleggers bleef ongeveer gelijk ten opzichte van een jaar geleden.

31 oktober '24 ( 6:34)

Nieuwbouwwoningen kunnen doorstroming woningmarkt op gang brengen

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wijst op het grote belang van nieuwbouwwoningen voor het op gang brengen van de doorstroming op de woningmarkt. Een nieuwe woning kan leiden tot het op de markt komen van twee of drie andere woningen, heeft het statistiekbureau becijferd.

29 oktober '24 ( 8:03)

Energiebedrijven rekenden kosten tijdens crisis eerlijk door aan consument, aldus ACM

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft geen aanwijzingen gevonden dat energieleveranciers tijdens de energiecrisis kostenstijgingen sneller aan klanten hebben doorberekend dan kostenverlagingen. De toezichthouder onderzocht hoe zes energieleveranciers, waaronder de drie grootste, tussen 2021 en juni 2023 de groothandelsprijzen van gas en stroom aan consumenten doorrekenden.

29 oktober '24 ( 6:48)

Steeds meer flexwoningen, maar meeste Nederlanders wonen liever niet zo klein

Het aantal kleine woningen in Nederland van 50 vierkante meter of minder neemt steeds meer toe. Flexwoningen, die worden ingezet als tijdelijke oplossing voor de woningnood, vormen een groeiend deel van deze toename, meldt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) op basis van onderzoek. Deze huisjes zijn vaak maar 20 vierkante meter of kleiner.

28 oktober '24 (14:47)

VEH waarschuwt voor commerciële huis-aan-huisreclame thuisbatterijen

De Vereniging Eigen Huis (VEH) waarschuwt voor huis-aan-huisreclame voor thuisbatterijen. Die kan misleidend zijn omdat die vaak door de gemeente lijkt te zijn gestuurd, terwijl het om een commercieel product gaat.

Meer nieuws